Wpadł mi w ręce nowy dokument IPN, z którego zdaje się wynikać, że funkcji ostatniego inspektora Inspektoratu Zamojskiego WiN nie sprawowali Stanisław Książek "Rota" oraz Marian Pilarski "Jar".
Jest to protokół przesłuchania Stefana Poździka "Wrzosa" przez PUBP Biłgoraj z 30 stycznia 1947 r.
Z zeznań "Wrzosa" - komendanta Obwodu Biłgoraj WiN (kryptonim K III) - wynika, że:
1. w połowie grudnia 1946 r. S. Poździk "Wrzos" kontaktował się z oddziałem Hieronima Dekutowskiego "Zapory" - którego oddziały operowały na Zamojszczyźnie - za pośrednictwem komendanta obwodu Zamość K I Mariana Pilarskiego "Jara",
2. inspektorem inspektoratu Zamojskiego WiN przed amnestią w 1947 r. był Konrad Bartoszewski "Wir".
- inspektor zamojski WiN przebywał w Warszawie.
Powyższy protokół przeczy również informacjom, że ostatnim inspektorem Zamojskim WiN był Stanisław Książek "Rota". Fakt, że dowództwo inspektoratu zamojskiego WiN przebywało w Warszawie potwierdził również w swojej publikacji Rafał Wnuk (R. Wnuk, Konspiracja..., s. 46). Podawał on również, że inspektorem Zamojskim WiN do kwietnia 1947 r. był Konrad Bartoszewski "Wir" (R. Wnuk, Lubelski..., s. 263).
Nie ulega przy tym wątpliwości, że ujawnienie struktur w 1947 r. zlecił Konrad Bartoszewski "Wir", zaś na terenie inspektoratu Zamojskiego WiN osobiście przeprowadzali je Marian Pilarski "Jar" i Stanisław Książek "Rota". "Wir" był również od października 1946 r. do kwietnia 1947 r. zastępcą komendanta i szefem sztabu Okręgu Lubelskiego WiN (R. Wnuk, Lubelski..., s. 251, 261). W piśmie z 2 kwietnia 1947 r. do M. Pilarskiego "Jara" Konrad Bartoszewski "Wir" wskazywał m.in. „Mając całkowitą pewność, że decyzja ujawnieniowa była słuszna, proszę Was bardzo zróbcie wszystko, co można, by ujawnienie w obw[odzie] zamojskim było faktyczne".
Inspektorat Zamojski WiN (kryptonim K) składał się z obwodów: zamojskiego (kryptonim K I), tomaszowskiego (kryptonim K II), biłgorajskiego (kryptonim K III) i hrubieszowskiego (kryptonim K IV). Wskazane w piśmie słowa: "ujawnienie w obw[odzie] zamojskim" i skierowanie pisma do M. Pilarskiego zdają się wskazywać, że w rzeczywistości był on wtedy jedynie komendantem obwodu zamojskiego WiN.
Jeżeli informacje z dokumentu odpowiadają rzeczywistości, zdaje się być możliwe, że M. Pilarski de facto chciał przejąć i pełnić funkcję inspektora Zamojskiego WiN, na co wskazuje również jego korespondencja z "Zaporą". Mogło to być wynikiem faktu, że Konrad Bartoszewski "Wir" przebywał w Warszawie. Niemniej jednak z powyższych dokumentów i publikacji zdaje się wynikać, że funkcja inspektora zamojskiego WiN de iure była obsadzona przez K. Bartoszewskiego.
Bibliografia:
R. Wnuk, Konspiracja akowska i poakowska na Zamojszczyźnie, Lublin 1992,
R. Wnuk, Lubelski okręg AK-DSZ-WiN 1944-1947, Warszawa 2000.
Bartłomiej Szyprowski
Potwierdzeniem może być rozkaz awansowy z dnia 10 marca 1947 r., wydany przez Mariana Pilarskiego, w którym w podpisie figuruje "Komendant Obwodu K. I"
Tezę iż M. Pilarski pełnił jedynie funkcję komendanta obwodu Zamojskiego WiN od września 1946 r. do kwietnia 1947 r. przytacza również Rafał Wnuk (R. Wnuk, Lubelski..., s. 264).
Być może tytułowanie "Roty" inspektorem w okresie amnestyjnym 1947 r. wynikało z faktu, że działał w imieniu inspektora "Wira", który na Zamojszczyznę nie przyjechał.Jeżeli informacje z dokumentu odpowiadają rzeczywistości, zdaje się być możliwe, że M. Pilarski de facto chciał przejąć i pełnić funkcję inspektora Zamojskiego WiN, na co wskazuje również jego korespondencja z "Zaporą". Mogło to być wynikiem faktu, że Konrad Bartoszewski "Wir" przebywał w Warszawie. Niemniej jednak z powyższych dokumentów i publikacji zdaje się wynikać, że funkcja inspektora zamojskiego WiN de iure była obsadzona przez K. Bartoszewskiego.
Bibliografia:
R. Wnuk, Konspiracja akowska i poakowska na Zamojszczyźnie, Lublin 1992,
R. Wnuk, Lubelski okręg AK-DSZ-WiN 1944-1947, Warszawa 2000.
Bartłomiej Szyprowski
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz