Warto w tym miejscu uzupełnić o niewielki rys historyczny przedstawione dokumenty.
Zdjęcia przedstawiają od góry: Danutę Pilarską (po zmianie nazwiska Danuta Pilarska-Rymut), jej rodziców - Mariana Pilarskiego i Wierę Pilarską, oraz zdjęcie małej Danusi z rodzicami.
Pan Andrzej Rymut jest synem Danuty Pilarskiej-Rymut i wnukiem płk. Mariana Pilarskiego - twórcy i inspektora II Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej.
Inspektorat, który powołano w 1948 r., jako zwarta struktura działał do chwili aresztowań kierownictwa w kwietniu 1950 r., zaś jego nieliczni żołnierze trwali w antykomunistycznym oporze nawet do 1954 r. kiedy aresztowano z bronią w ręku Czesława Szewluka "Orlika".
Marian Pilarski przed wybuchem II wojny światowej był żołnierzem 83. Pułku Strzelców Poleskich (pspls) w Kobryniu. W okresie niemieckiej okupacji, po powrocie do Tyszowiec, był żołnierzem AK, w tym dowódcą 21. Kompanii Tyszowieckiej, w obwodzie Tomaszów Lubelski. Po zajęciu terenu Zamojszczyzny przez struktury związane z "Polską Lubelską" dalej działał w Zrzeszeniu Wolność i Niezawisłość. W kwietniu 1950 r. został aresztowany przez Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego (PUBP) w Zamościu, a następnie skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy (WSR) w Lublinie na karę śmierci i stracony na Zamku Lubelskim w dniu 4 marca 1952 r.
Wiera Pilarska, babcia Pana Andrzeja, udzieliła pomocy medycznej Marianowi Pilarskiemu rannemu w bitwie pod Komarowem i Tyszowcami w czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. Gdy jej mąż Marian służył w 83. pspls przebywała w Kobryniu i była zaangażowana w działalność społeczno-oświatową m.in. w 1937 r. była przewodniczącą Komitetu Opiekuńczego Szkoły Powszechnej w Jagminowie im. Korpusu Podoficerów 83 pspls. Przez okres okupacji niemieckiej przebywała w Podborze koło Tyszowiec, gdzie zajmowała się domem i dziećmi. W dniu 18 kwietnia 1950 r., na fali aresztowań związanych z wykryciem II Inspektoratu Zamojskiego AK, została zatrzymana przez PUBP w Tomaszowie Lubelskim. Wyrokiem WSR w Lublinie z dnia 27 stycznia 1951 r. została skazana na karę roku więzienia. Zmarła w dniu 4 czerwca 1980 r.
Danuta Pilarska-Rymut, mama Pana Andrzeja, która urodziła się w 1929 r. w Kobryniu, w czasie okupacji przebywała Podborze koło w Tyszowiec. Była współpracownikiem II Inspektoratu Zamojskiego AK m.in. żołnierzy oddziału Stanisława Pakosa „Wrzosa” z II Inspektoratu Zamojskiego AK oraz była członkiem antykomunistycznej Polskiej Armii Narodowej (PAN), która m.in. współpracowała z żołnierzami oddziału Jana Leonowicza "Burty". W dniu 13 lutego 1951 r. została zatrzymana przez PUBP Zamość w mieszkaniu Mieczysława Zyjewskiego w Zamościu, które było lokalem kontaktowym PAN. W czasie tego zdarzenia został zastrzelony przez funkcjonariuszy UB Kazimierz Piotrowski "Cygan" żołnierz oddziału S. Pakosa "Wrzosa". Wyrokiem WSR w Lublinie z 13 czerwca 1952 r. została skazana na 7 lat więzienia. Zmarła w dniu 9 stycznia 2014 r. Została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1992) i Śląskim Krzyżem Warszyca (1995).
Na ekspozycji widoczne są również odznaczenia i zaświadczenia:
Od góry:
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski - Polonia Restituta, którym została odznaczona Danuta Pilarska-Rymut w dniu 20 maja 1992 r.
- Medal za Wyzwolenie Kuwejtu, którym został odznaczony Pan Andrzej Rymut za działalność w polskim kontyngencie wojskowym w Kuwejcie w 1991 r.,
- odznaka pułkowa 83. pspls w Kobryniu.
Pozostałe, uzupełniające ekspozycję dokumenty, dotyczą uhonorowania Andrzeja Rymuta za służbę w Wojsku Polskim w ramach Międzynarodowych Sił Zbrojnych w 1991 r. w Arabii Saudyjskiej podczas operacji "Pustynna Burza":
- o odznaczeniu "Medalem za Wyzwolenie Kuwejtu"
- o nadaniu przez MON odznaki "Polski Kontyngent w Królestwie Arabii Saudyjskiej 1991" za osobisty udział i godne reprezentowanie Wojska Polskiego w czasie działań w Zatoce Perskiej
Powyższa ekspozycja w sposób wizualny łączy patriotyczne dokonania przodków Pana Andrzeja Rymuta z jego własnymi zaszczytnymi dokonaniami na niwie wojskowej. Nadto, poza walorem historycznego przypomnienia członków rodziny, wskazuje również na poszanowanie tradycji i godnego naśladownictwa dokonań antenatów.
Gospodarz pokazał mi również zaszczytne podziękowania dowódcy Amerykańskich Sił Zbrojnych z dnia 3 maja 1991 r., za jego osobisty wkład w czasie operacji "Pustynna Tarcza" i "Pustynna Burza".
Gospodarz pokazał mi również zaszczytne podziękowania dowódcy Amerykańskich Sił Zbrojnych z dnia 3 maja 1991 r., za jego osobisty wkład w czasie operacji "Pustynna Tarcza" i "Pustynna Burza".
Przedstawione fotografie pochodzą ze zbiorów Andrzeja Rymuta, który je udostępnił.
Bartłomiej Szyprowski
