W dniach 16-19 września 2021 r. Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie wraz z Muzeum Regionalnym im. dr. Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim przedstawili blok edukacyjny "Wrześniowy etos".
W jego trakcie m.in. zaprezentowano spektakl słowno-muzyczny w reżyserii Norberta "Smoły" Smolińskiego poświęcony żołnierzom II konspiracji. Oprawą graficzną były ukazujące się w tle zdjęcia żołnierzy antykomunistycznego powstania oraz ich współpracowników m.in. prezentowano żołnierzy II Inspektoratu Zamojskiego AK oraz Samodzielnego Obwodu WiN Tomaszów Lubelski. Należy wskazać, że spektakl stanowi świetną i atrakcyjną formę przekazywania wartości patriotycznych oraz przybliżania najnowszej historii. Pragnę przy tym serdecznie podziękować reżyserowi, bowiem pozytywnym zaskoczeniem dla mnie było ukazanie wśród powyższych postaci sylwetki mojego pradziadka Aleksandra Szyprowskiego - współpracownika oddziału Jana Leonowicza "Burty".
Link do fragmentu spektaklu - Facebook
Nadto w dniu 17 września 2021 r. o godz. 17.00 w Tomaszowie Lubelskim w Izbie Terroru Komunistycznego "Smocza jama" przy ul. Lwowskiej w ramach ww. bloku edukacyjnego odbyła się prezentacja przewodnika "Szlakami walk oddziałów antykomunistycznego podziemia na Zamojszczyźnie" wydanego przez IPN Oddział w Lublinie w ramach serii "Śladami bohaterów". To nowa, druga z kolei pozycja - po opracowanym w ciekawy sposób przez Grzegorza Makusa, przewodniku "Szlakami walk oddziału partyzanckiego Obwodu WiN Włodawa 1945-1951" - przybliżająca najnowsze dzieje regionu.
1) przewodnika, w którym na 48 stronach, opisano dwadzieścia pięciu miejsc upamiętniających walkę i represje wobec żołnierzy antykomunistycznego powstania zlokalizowanych na terenie czterech powiatów Zamojszczyzny: hrubieszowskiego, krasnostawskiego, tomaszowskiego i zamojskiego, z krótkimi opisami historii ww. miejsc, żołnierzy podziemia oraz oznaczeniem punktów GPS lub adresów, celem łatwiejszego ich odnalezienia w terenie. Tekst, oparty na źródłach historycznych, aczkolwiek pozbawiony aparatu naukowego, celem łatwiejszego odbioru przez czytelnika, co nadaje mu charakter publikacji popularno-naukowej został uzupełniony również znaczną ilością ikonografii historycznej i współczesnej.
2) kolorowej mapy historyczno-turystycznej Zamojszczyzny w skali 1:200 000 z numerycznym oznaczeniem miejsc opisanych w przewodniku, na odwrocie której umieszczono szkice obław i schematy.
W przewodniku wskazano m.in. miejsca związane z działaniami zbrojnymi, miejscami życia oraz represji wobec żołnierzy AK-ROAK-WiN oraz II Inspektoratu Zamojskiego AK, a także upamiętnieniem ich działań ich postaci i działań.
Prezentacji nowej publikacji dokonał w Tomaszowie Lubelskim Dyrektor Oddziału IPN w Lublinie Pan Marcin Krzysztofik oraz Grzegorz Makus wraz z przedstawicielami lokalnych władz samorządowych.
Wyjątkowy przewodnik poprowadzi „Śladami bohaterów” – Polskie Radio Lublin
Należy mieć nadzieję, że ta ważna, a z punktu widzenia historycznego opisu rejonu, potrzebna publikacja w atrakcyjny sposób przybliży mieszkańcom Zamojszczyzny dzieje miejsc i osób walczących o wyzwolenie kraju spod ucisku komunistycznego oraz zachęci czytelników do aktywnej rekreacji, a w ten sposób poznawania nie zawsze znanych lokalizacji.
Z niecierpliwością czekam na kolejne pozycje IPN Oddział Lublin z tej serii ukazujące historyczne punkty w pozostałych rejonach Lubelszczyzny.
Bartłomiej Szyprowski
